Συγχώρεση

Κρατάτε κακία περισσότερο από όσο θα θέλατε; Έχετε νιώσει ποτέ ντροπή ή ενοχή που πληγώσατε κάποιον άλλο και δεν ξέρετε πώς να ζητήσετε συγχώρεση; Η συγχώρεση είναι απαραίτητη για τη διατήρηση και την αποκατάσταση των σχέσεων – αλλά αυτό δεν το καθιστά εύκολο. Πολλοί από εμάς αγωνιζόμαστε να συγχωρήσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους ή να πάρουμε την συγχώρεση που θέλουμε.

Συγχώρεση, με απλούστερους όρους, είναι να εγκαταλείψετε θυμωμένα συναισθήματα και σκέψεις προς κάποιον που σας πλήγωσε και να τα αντικαταστήσετε με θετικά συναισθήματα και σκέψεις. Όταν συγχωρούμε, δεχόμαστε ότι μας συνέβη κάτι κακό και λέμε ότι θέλουμε να προχωρήσουμε. Γινόμαστε πρόθυμοι να δούμε τον άλλον σαν κάτι περισσότερο από αυτό που έκανε που μας πλήγωσε.

Η μετάβαση από τον θυμό σε πιο θετικά συναισθήματα μπορεί να είναι πολύ πιο δύσκολη από ό,τι ακούγεται. Όταν κάποιος σε πληγώνει, είναι φυσικό να θέλεις να νιώσει αυτό που νιώθεις. Το να συγχωρείς αυτό το άτομο σημαίνει να παρακάμπτεις αυτή τη φυσική παρόρμηση να αντεπιτεθείς. Συγχώρεση σημαίνει επίσης να αποφασίσεις να νιώσεις θετικά απέναντι στο άτομο που σε πλήγωσε. Όταν το κάνουμε αυτό, πολλοί από εμάς βασιζόμαστε σε μια ηθική ή θρησκευτική αρχή, όπως η πεποίθηση ότι εάν ο Θεός συγχωρεί τους ανθρώπους για τις αμαρτίες τους, οι άνθρωποι πρέπει να κάνουν το ίδιο ο ένας για τον άλλον.

Ταυτόχρονα, το να συγχωρείς δεν είναι να αποφασίζεις ότι αυτό που έκανε το άλλο άτομο ήταν δικαιολογημένο ή εντάξει. Όταν συγχωρείς κάποιον, δεν τον απαλλάσσεις από την ευθύνη – αποφασίζεις ότι δεν θα κρατήσεις κακία για αυτό που συνέβη. Αυτό που έκαναν ήταν ακόμα λάθος, αλλά το να απελευθερωθείτε από τα συναισθήματά σας γι’ αυτό έχει γίνει πιο σημαντικό. Είτε θέλετε να αλληλεπιδράσετε ξανά με κάποιον είτε όχι, μπορείτε ακόμα να τον συγχωρήσετε.

Ίσως έχετε παρατηρήσει ότι όταν δεν γνωρίζετε το άτομο που σας πλήγωσε πολύ καλά, μπορεί να είναι πιο εύκολο να αφήσετε τα αρνητικά συναισθήματα που έχετε. Στην πραγματικότητα, μπορεί να μην χρειαστεί καν μια συγγνώμη από το άτομο που σας πλήγωσε. Ωστόσο, το να συγχωρήσετε κάποιον με τον οποίο είστε πιο κοντά μπορεί να απαιτεί περισσότερη προσπάθεια από την πλευρά σας ή μια συγγνώμη από αυτό το άτομο. Για παράδειγμα, δεν χρειάζεται να μιλήσω στον οδηγό που με κόβει στην κυκλοφορία για να τον συγχωρήσω, αλλά αν ο καλύτερός μου φίλος ξεχάσει να με πάρει τηλέφωνο στα γενέθλιά μου, μάλλον χρειάζεται.

Συχνά, συγχωρούμε όταν τα οφέλη της συγχώρεσης αρχίζουν να φαίνονται πιο σημαντικά από τα οφέλη του να παραμένουμε θυμωμένοι. Μπορεί να μας λείπει η παρέα του ατόμου με το οποίο είμαστε θυμωμένοι ή να κουραστούμε να νιώθουμε αναστατωμένοι κάθε φορά που ακούμε το όνομά του. Αλλά υπάρχει μια σειρά από οφέλη για την υγεία από την εξάσκηση της συγχώρεσης που αξίζουν τον κόπο ώστε να μάθετε περισσότερα για το πώς να ασκείτε τη συγχώρεση.

Το αντίθετο της συγχώρεσης είναι η μη συγχώρεση ή η συγκράτηση του θυμού, της λύπης ή της αγανάκτησης που προέρχεται από το να πληγωθείς. Είναι πολύ συνηθισμένο και κατανοητό να έχουμε αυτά τα συναισθήματα όταν κάποιος μας έχει πληγώσει. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να κρατάμε κακία αντί να συγχωρούμε. Το να κρατάμε μνησικακία μπορεί να κάνει το άτομο που μας πλήγωσε να ζητήσει συγγνώμη ή να αλλάξει τη συμπεριφορά του. Καθώς συνεχίζουμε να νιώθουμε πληγωμένοι από αυτό που συνέβη, μπορεί να νιώθουμε αγανάκτηση. Το να κρατάμε μνησικακία μπορεί να είναι ο καλύτερος τρόπος για να διασφαλίσουμε ότι δεν θα πληγωθούμε με τον ίδιο τρόπο δύο φορές.

Όταν δεν συγχωρούμε, συνεχίζουμε να νιώθουμε θυμό, αγανάκτηση, πικρία, εκδίκηση ή οποιοδήποτε άλλο από τα συναισθήματα που σχετίζονται με την αδικία. Η μη συγχώρεση περιλαμβάνει επίσης αρνητικές σκέψεις για το άτομο που μας αδίκησε, όπως κακές επιθυμίες προς το άλλο άτομο ή σκέψεις εκδίκησης. Η πράξη της συγχώρεσης επικεντρώνεται στην εύρεση ενός τρόπου να σταματήσει αυτές τις αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα.

Μπορεί να μην συγχωρούμε επειδή οι άνθρωποι που μας πλήγωσαν δεν ζητούν συγγνώμη, δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη ή δεν αλλάζουν τη συμπεριφορά τους. Αυτό μπορεί να είναι μια ιδιαίτερα απογοητευτική εμπειρία. Το να μηρυκάζεις τέτοιες σκέψεις μπορεί να μην είναι καλό για την υγεία σου όμως.

Τι είναι η Ριζική Συγχώρεση;

Η ριζική συγχώρεση είναι η συγχώρεση που συμβαίνει ακόμα και όταν δεν υπάρχει ελπίδα μετάνοιας από το άτομο που προκαλεί βλάβη. Για παράδειγμα, όταν το 2006 ένας ξένος μπήκε σε μια κοινότητα Amish στην Πενσυλβάνια και σκότωσε αρκετούς μαθητές πριν αυτοκτονήσει, αυτή η κοινότητα απάντησε συναντώντας την οικογένεια του δράστη και παρευρέθηκε ακόμη και στο μνημόσυνό του. Άσκησαν τη ριζική συγχώρεση, περιγράφοντάς την ως καθήκον τους να συγχωρούν.

Μια θρησκευτική ή ηθική προσδοκία ότι πρέπει να συγχωρήσουμε τους άλλους παρακινεί ορισμένες πράξεις ριζικής συγχώρεσης. Μερικά κοινά παραδείγματα περιλαμβάνουν την πεποίθηση ότι όλα τα ανθρώπινα όντα έχουν αξία, ανεξάρτητα από το τι κάνουν. ότι η αιώνια ζωή είναι πιο σημαντική από αυτό που συμβαίνει στον υλικό κόσμο. ότι είναι λάθος να επιδιώκεις εκδίκηση,  ή ότι πρέπει να συγχωρούμε τους άλλους ακριβώς όπως ο Θεός συγχωρεί τις αμαρτίες μας.

Μια άλλη πτυχή της ριζικής συγχώρεσης είναι ότι δεν είναι σαφές τι θα μπορούσε να κερδίσει το άτομο συγχωρεί. Για παράδειγμα, η κοινότητα των Amish δεν μπορούσε να λάβει συγγνώμη από τον εισβολέα, ούτε μπορούσε να ζητήσει από τα αγαπημένα μέλη της κοινότητας να τους επιστρέψουν. Το πολύ γνώριζαν ότι ενεργούσαν σύμφωνα με την πίστη τους.

Συγχώρεση έναντι συμπόνιας:

Συμπόνια σημαίνει να νιώθεις τον πόνο ενός άλλου ατόμου και να έχεις την επιθυμία να λάβεις μέτρα για να βοηθήσεις στην ανακούφιση του πόνου του. Συμπόνια- και όχι συμπόνοια- είναι η συναισθηματική αλληλεγγύη και συμπάθεια προς τον συνάνθρωπο που πονάει, που πάσχει. Είναι η συναίσθηση του πόνου. Η λέξη έχει ως συνώνυμα τον οίκτο, την ευσπλαχνία και ως αντίθετα την απονιά, την απανθρωπιά.

Αυτό είναι διαφορετικό από τη συγχώρεση, η οποία, όπως ξέρουμε τώρα, αφορά την αφαίρεση των αρνητικών συναισθημάτων προς κάποιον. Ενώ το να νιώθεις συμπόνια είναι συχνά χρήσιμο στη διαδικασία της συγχώρεσης, δεν είναι απαραίτητο να νιώθεις συμπόνια για να συγχωρείς. Δεν χρειάζεται να καταλάβουμε γιατί ο άλλος έκανε αυτό που έκανε για να τον συγχωρήσουμε.

Στο να νιώθουμε συμπόνια, τυπικά προσπαθούμε να ταυτιστούμε με το άλλο άτομο, βάζοντας τον εαυτό μας στη θέση του. Μερικές φορές, αυτό είναι ένα σημαντικό μέρος του να συγχωρήσεις κάποιον. Αν πω κάτι που πονάει στον σύντροφό μου όταν γυρίζω σπίτι από τη δουλειά, μπορεί να είναι πιο εύκολο για τον σύντροφό μου να με συγχωρήσει όταν ακούσει για το πόσο αγχωτική ήταν η μέρα μου. Ωστόσο, δεν χρειάζεται να γνωρίζει αυτό το πλαίσιο. Θα μπορούσε να αποφασίσει να με συγχωρήσει επειδή δεν κάνω τέτοια σχόλια πολύ συχνά, επειδή του δείχνω αγάπη με άλλους τρόπους ή απλώς επειδή ξέρει ότι όλοι θυμώνουν μερικές φορές.

Συγχώρεση υπό όρους έναντι άνευ όρων:

Η υπό όρους συγχώρεση είναι η συγχώρεση που μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο όταν το άτομο που προκάλεσε βλάβη εμπλέκεται σε ορισμένες συμπεριφορές. Το παραβατικό μέρος συνήθως αναμένεται να παραδεχτεί ότι έκανε αυτό που έκανε, να αναγνωρίσει την ευθύνη του χωρίς δικαιολογίες και να εκφράσει τη λύπη του για αυτό που έκανε. Μπορεί επίσης να υποδείξουν μια ενέργεια που πρόκειται να κάνουν για να βελτιώσουν τα πράγματα. Για πολλούς ανθρώπους, συμπεριφορές όπως αυτές αποτελούν προϋπόθεση για τη συγχώρεση – το άτομο που προκάλεσε βλάβη πρέπει να τις κάνει για να είναι δυνατή η συγχώρεση.

Αντίθετα, η άνευ όρων συγχώρεση είναι η συγχώρεση που έρχεται χωρίς προσδοκίες από το άτομο που προκάλεσε βλάβη. Αυτό σημαίνει ότι συγχωρούμε το άτομο ανεξάρτητα από το αν αναλαμβάνει ποτέ την ευθύνη, ζητά συγγνώμη ή προσπαθεί να επανορθώσει.

Πώς να συγχωρήσετε κάποιον:

Η συγχώρεση πρέπει να συμβεί στο μυαλό σας. Αν πεις ότι συγχωρείς κάποιον, αλλά δεν το εννοείς, αυτή η συγχώρεση δεν καθοδηγείται από την πεποίθησή σου. Για να είστε έτοιμοι να συγχωρήσετε κάποιον, μπορείτε να αναρωτηθείτε εάν πιστεύετε τις τρεις ακόλουθες δηλώσεις:

1. Το άλλο άτομο αξίζει συγχώρεση.
2. Θα μπορούσατε να πάρετε κάτι θετικό από το να τους συγχωρήσετε.
3. Είσαι τουλάχιστον σχετικά ασφαλής από το να πληγωθείς από αυτό το άτομο, με αυτόν τον τρόπο, ξανά.

Εάν σκέφτεστε ένα κακό που βιώσατε και δεν νιώθετε έτοιμοι να συμφωνήσετε με αυτές τις δηλώσεις, δεν πειράζει, επίσης! Ο καθένας έχει τον δικό του ρυθμό για να γίνει έτοιμος να συγχωρήσει.

Το επόμενο βήμα, το οποίο είναι προαιρετικό αλλά συχνά χρήσιμο, είναι να πείτε στο άλλο άτομο τη δική σας πλευρά της ιστορίας.

Πώς να πάρετε συγχώρεση από κάποιον:

Πριν προσπαθήσετε να ζητήσετε συγχώρεση, υπάρχουν μερικές χρήσιμες ερωτήσεις που πρέπει να κάνετε στον εαυτό σας. Αρχικά, μπορείτε να ελέγξετε, εάν εκλογικεύετε ότι η συμπεριφορά σας ήταν εντάξει – εμμένετε στην πεποίθηση ότι δεν κάνατε τίποτα λάθος; Μπορείτε επίσης να αναρωτηθείτε εάν διστάζετε να αναλάβετε πλήρως την ευθύνη για τον ρόλο σας σε αυτό που συνέβη. Τέλος, μπορείτε να ελέγξετε για να δείτε εάν έχετε κρίσεις για το άλλο άτομο που μπορεί να σας δυσκολέψει να ζητήσετε συγχώρεση. Πιστεύετε ότι ο άλλος αντιδρά υπερβολικά ή δεν έχει δικαίωμα να στενοχωριέται; Μπορεί να σας βοηθήσει να μιλήσετε για τις απαντήσεις σας σε αυτές τις ερωτήσεις με έναν έμπιστο φίλο, αγαπημένο σας πρόσωπο ή μέντορα προτού ζητήσετε συγχώρεση.

Αφού απαντήσετε σε αυτές τις ερωτήσεις ακολουθούν τέσσερα βήματα που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να λάβετε συγχώρεση από κάποιον:

1) Αναλάβετε την ευθύνη. Αναγνωρίστε τι κάνατε και ποιες ήταν οι συνέπειες για το άλλο άτομο. Μην εστιάζετε σε καμία ευθύνη που μπορεί να μοιραστεί για αυτό που συνέβη, ακόμα κι αν πιστεύετε ότι φταίνε και αυτοί.

2) Εκφράστε μεταμέλεια. Πείτε στο άλλο άτομο πώς αισθάνεστε όταν σκέφτεστε τι κάνατε. Εάν είναι δυνατόν, προσπαθήστε να εστιάσετε περισσότερο στα συναισθήματα λύπης παρά στα συναισθήματα ντροπής, γιατί η έκφραση ντροπής μπορεί να επαναφέρει την εστίαση στα συναισθήματά σας.

3) Επανορθώστε. Πείτε ότι θα θέλατε να βελτιώσετε τα πράγματα και ρωτήστε το άλλο άτομο τι μπορεί να βοηθήσει. Ελάτε προετοιμασμένοι με μερικές δικές σας ιδέες. Περιγράψτε πώς σκοπεύετε να αλλάξετε τη δική σας συμπεριφορά.

4) Περιγράψτε τις ελπίδες σας για το μέλλον της σχέσης σας. Ίσως ελπίζετε ότι το άλλο άτομο θα αισθανθεί ασφαλές να σας εμπιστευτεί ξανά ή ότι μπορείτε να γίνετε και πάλι φίλοι κάποια μέρα. Θυμηθείτε, ωστόσο, ότι το άτομο που κάνει τη συγχώρεση αποφασίζει αν θα συγχωρήσει και τι είδους σχέση θέλει στο μέλλον.

Τι είναι η Αυτοσυγχώρεση;

Η αυτοσυγχώρεση μοιάζει πολύ με το να συγχωρείς κάποιον άλλον. Η αυτοσυγχώρεση περιλαμβάνει την ανάληψη ευθύνης για το κακό που έχετε προκαλέσει στον εαυτό σας, να λέτε ότι λυπάστε, να σκεφτείτε πώς να επανορθώσετε και στη συνέχεια να ακολουθήσετε αυτές τις διορθώσεις. Ακριβώς όπως όταν συγχωρείτε κάποιον άλλο, νιώθετε καλύτερα για αυτό το άτομο, και η αυτοσυγχώρεση μπορεί να σας φέρει αυξημένα συναισθήματα αυτοσυμπόνιας, αποδοχής του εαυτού και αυτοσεβασμού. Όταν συγχωρούμε τον εαυτό μας, συχνά νιώθουμε πιο συνδεδεμένοι με τον εαυτό μας και είναι πιο εύκολο να σκεφτούμε τι κάναμε ή να βρισκόμαστε γύρω από τα άτομα που επηρεάσαμε.

Πώς να συγχωρήσετε τον εαυτό σας

Μπορείτε να δείτε τα θετικά σας χαρακτηριστικά ή να αναγνωρίσετε την εγγενή σας αξία ως άνθρωπος, ώστε να καταλάβετε ότι αξίζετε συγχώρεση;

Μπορείτε να δείτε κάποια οφέλη από το να συγχωρείτε τον εαυτό σας;

Υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορείτε να βεβαιωθείτε ότι δεν θα ξανακάνετε το ίδιο;

Αν και μέχρι στιγμής έχω περιγράψει την αυτοσυγχώρεση επειδή αδίκησα άλλους ανθρώπους, είναι σημαντικό να συγχωρούμε τον εαυτό μας για συμπεριφορές που φαινόταν να βλάπτουν μόνο τον εαυτό μας. Κάθε φορά που ξεχνάω να ολοκληρώσω μια μικρή εργασία, πρέπει να εξασκήσω την αυτοσυγχώρεση. Εάν παραμένω αναστατωμένος με τον εαυτό μου, είναι πιο πιθανό να παραμείνω σε αρνητική διάθεση και λιγότερο πιθανό να ολοκληρώσω πραγματικά την εργασία. Αν δεχτώ ότι μόλις έκανα ένα ακόμη σε μια ατελείωτη σειρά σφαλμάτων, τα οποία είναι αναπόφευκτα επειδή είμαι άνθρωπος, μπορώ να συγχωρήσω τον εαυτό μου και να αρχίσω να ψάχνω πώς να αποφύγω το ίδιο λάθος την επόμενη φορά.

Δυστυχώς, όλοι μας νιώθουμε συχνά ντροπή για τον εαυτό μας ή ενοχή για αυτό που κάναμε, όταν πληγώνουμε κάποιον και μπορούμε εύκολα να κολλήσουμε σε αυτά τα συναισθήματα. Μπορεί ακόμη και να αναθέσουμε στον εαυτό μας μεγαλύτερη ευθύνη για αυτό που συνέβη από ό,τι είναι δίκαιο ή να φοβόμαστε ότι ο πόνος του άλλου ατόμου θα είναι πολύ δύσκολος για εμάς. Το να συγχωρείς τον εαυτό σου μπορεί να είναι το πρώτο βήμα στην αλυσίδα της αυτοθεραπείας.

Τις περισσότερες φορές αποφεύγουμε να ζητήσουμε συγγνώμη για τα λάθη μας, και συνήθως συμβαίνει επειδή είμαστε πολύ στενοχωρημένοι με τον εαυτό μας. Μόλις συγχωρήσουμε τον εαυτό μας, είναι πιο εύκολο να ζητήσουμε μια πραγματική συγγνώμη.

Η συγχώρεση είναι ένα ουσιαστικό εργαλείο για τη μείωση των συναισθημάτων θυμού και της αγανάκτησης και τη δυνατότητα να επιδιορθώσετε τις σχέσεις. Είτε συγχωρείτε τον εαυτό σας είτε κάποιον άλλο, δίνετε στον εαυτό σας την ευκαιρία να νιώσει καλύτερα και να ζήσει μια πιο υγιή ζωή κάθε φορά που εφαρμόζετε τη συγχώρεση. Όσο περισσότερο ασκείτε τη συγχώρεση, τόσο πιο γρήγορα μπορεί να σας συγχωρήσουν και άλλοι άνθρωποι.