Οι επιπτώσεις της Ενδοοικογενειακής Βίας στην Ψυχική Υγεία των παιδιών

     Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί ένα μείζον κοινωνικό πρόβλημα, το οποίο μάλιστα βρίσκεται σε έξαρση μετά την υγειονομική κρίση με τον covid-19 με την αύξηση να φτάνει το 300%. Ως ενδοοικογενειακή, ορίζεται η βία που ασκείται μεταξύ νυν ή πρώην συντρόφων αλλά και μεταξύ των μελών μιας οικογένειας γενικότερα. Καμία συσχέτιση δεν υπάρχει με το κοινωνικοοικονομικό ή το μορφωτικό επίπεδο τόσο των θυτών όσο και των θυμάτων. Οι επιπτώσεις στην οικογένεια και τα μέλη της είναι σημαντικές, αγγίζουν το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον όλων και επηρεάζουν ιδιαίτερα την ψυχική υγεία των παιδιών. Τα παιδιά σε αρκετές περιπτώσεις είναι «έμμεσα» θύματα, το οποίο βέβαια, μικρή σημασία έχει καθώς οι επιπτώσεις δεν διαφοροποιούνται. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο 50% των περιπτώσεων τα παιδιά είναι παρόντα κατά τη διάρκεια της κακοποίησης και ότι το 75% των γυναικών που καταφθάνουν στα κέντρα υποδοχής συνοδεύονται από τα παιδιά τους.

      Η ενδοοικογενειακή βία περιλαμβάνει:

 τη σωματική κακοποίηση, που αναφέρεται σε ρίψη αντικειμένων, χαστούκι, σπρώξιμο, ταρακούνημα, έντονο πιάσιμο, κλοτσιές, μπουνιές, φτύσιμο, δαγκωνιές, καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, στέρηση ύπνου, στέρηση ή ακόμα και καταναγκασμό ορισμένης διατροφής. Αναφορικά με τα παιδιά, η κακομεταχείριση και παραμέλησή τους, συμπεριλαμβάνεται στη σωματική κακοποίηση.

την ψυχολογική κακοποίηση, που αναφέρεται σε φωνές, προσβολές, κατηγορίες, υπονόμευση, επαίσχυντη έκθεση σε τρίτους, απαξίωση, επιβολή απόψεων, στέρηση ελευθερίας, δημιουργία ενοχών, απομόνωση, αλλά και στις απειλές για αυτοκτονία.

τη λεκτική κακοποίηση, που αναφέρεται σε χρήση προσβλητικών επιθέτων, επίμονη επίκριση, χρήση βωμολοχιών. Οι δυνατές φωνές για επιβολή συγκαταλέγονται, επίσης, στη λεκτική βία.

την οικονομική κακοποίηση, που αναφέρεται σε πλήρη έλεγχο των οικονομικών και αποκλεισμό της πρόσβασης στα χρήματα, απαγόρευση ή παρεμπόδιση εργασίας. Η άρνηση για εργασία ή για συμμετοχή στα έξοδα συμπεριλαμβάνεται επίσης σε αυτή την κατηγορία.

τη σεξουαλική κακοποίηση, που αναφέρεται σε εκούσια πρόκληση πόνου κατά την επαφή, σεξ χωρίς χρήση προφυλακτικού στην οποία δεν έχει συναινέσει ο παρτενέρ, έκθεση σε πορνογραφία, εξαναγκασμός σε σεξουαλικές πράξεις που δε συμπεριλαμβάνουν διείσδυση και φυσικά ο βιασμός.

     Η μη έγκαιρη παρέμβαση για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στα παιδιά, παρατείνει την εμφάνιση τους στην ενήλικη ζωή. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι δεν υπάρχει περιστατικό βίας μέσα στην οικογένεια το οποίο δε φέρει επιπτώσεις, ανεξάρτητα από την ηλικία των παιδιών.

    Τα βρέφη που εκτίθενται σε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, έχει παρατηρηθεί ότι εμφανίζουν σημάδια καθυστέρησης στην κατάκτηση των σημαντικών αναπτυξιακών ορόσημων. Επίσης, παρουσιάζουν προβλήματα στη σίτιση και τη ρουτίνα ύπνου. Τέλος έχει παρατηρηθεί ότι είναι πιο επιρρεπή σε ασθένειες, πιθανώς επειδή το στρες που βιώνουν αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό τους σύστημα.

     Στα παιδιά προσχολικής ηλικίας που εκτίθενται σε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, έχουν παρατηρηθεί επίσης διαταραχές στη σίτιση και τον ύπνο, καθυστερήσεις στην κατάκτηση αναπτυξιακών ορόσημων αλλά και παλινδρόμηση ανάπτυξης (π.χ. ενούρηση), γνωστική δυσλειτουργία, άγχος, ενοχή, υπερκινητικότητα, ακόμα και μετατραυματικό στρες.

     Τα παιδιά σχολικής ηλικίας που βιώνουν ενδοοικογενειακή βία, συχνά εμφανίζουν χαμηλότερες σχολικές επιδόσεις, δυσκολία στη συγκέντρωση και τη μνήμη, αλλά και δυσκολία στη σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων.

     Στους έφηβους που βιώνουν ενδοοικογενειακή βία, αυξάνονται οι πιθανότητες για την εμφάνιση αντικοινωνικής έως και παραβατικής συμπεριφοράς.  Η χρήση ουσιών και η πρώιμη έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας συγκαταλέγονται στα προβλήματα που μπορεί να εμφανιστούν. Άγχος, κατάθλιψη και επιθετικότητα, ενδέχεται να παρουσιαστούν και σε αυτή την ηλικιακή ομάδα. Μην ξεχνάμε πως στην εφηβεία, καθώς υπάρχει μεγαλύτερη τάση των παιδιών να μιμούνται τους ενήλικες, η άσκηση βίας μπορεί να χρησιμοποιείται ως τρόπος επίλυσης των προβλημάτων, γεγονός που οδηγεί στην αποδοχή της και τη δημιουργία της πεποίθησης ότι το θύμα αξίζει αυτά που παθαίνει.

     Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε περιβάλλον ενδοοικογενειακής βίας, φέρουν ανάλογες επιπτώσεις και ως ενήλικες. Η συναισθηματική αστάθεια, η ανασφάλεια, ο φόβος, το άγχος, η κατάθλιψη, είναι μόνο μερικές από τις συναισθηματικές συνέπειες που ακολουθούν. Πρακτικά, συχνά παρατηρούνται στην ενήλικη ζωή διαταραχές ύπνου και διατροφής, σύναψη δυσλειτουργικών διαπροσωπικών σχέσεων καθώς υπάρχει δυσκολία αναφορικά με την εμπιστοσύνη καθώς επίσης και την αλλοιωμένη αυτοεικόνα που καθιστά το άτομο να θεωρεί ότι είναι ανάξιο να αγαπηθεί.

     Εν κατακλείδι, θα πρέπει να τονιστεί ότι η ενδοοικογενειακή βία προκαλεί φόβο, ο οποίος με τη σειρά του καθιστά τα άτομα ανελεύθερα. Είναι υποχρέωση όλων των ενηλίκων, γονέων, συγγενών, φίλων, εκπαιδευτικών, να δημιουργηθεί και να διατηρηθεί ένα ασφαλές περιβάλλον για τα παιδιά, απαλλαγμένο από κάθε μορφής βία.

15900: ΓΡΑΜΜΗ SOS ΓΙΑ ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΒΙΑΣ