Η δύναμη της Ενσυναίσθησης

Η κατάσταση της ενσυναίσθησης ή του να είναι κάποιος ενσυναισθητικός είναι να αντιλαμβάνεται το εσωτερικό πλαίσιο αναφοράς του άλλου με ακρίβεια και με τα συγκινησιακά συστατικά και νοήματα που εμπεριέχονται σε αυτό σαν να ήταν ο ίδιος το πρόσωπο, αλλά πάντα χωρίς να χάνει την συνθήκη «σαν». Έτσι, αυτό σημαίνει να συναισθάνεται τον πόνο ή την ευχαρίστηση του άλλου όπως ο άλλος τα αντιλαμβάνεται, αλλά χωρίς να παύει να αναγνωρίζει ότι είναι σαν εγώ να πονούσα ή να ήμουν ευχαριστημένος κ.λπ. Αν χαθεί το στοιχείο «σαν», τότε το στάδιο είναι αυτό της ταύτισης. (Rogers, 2006).

 Η ενσυναίσθηση είναι μια διεργασία παρά μια κατάσταση. Ένας ενσυναισθητικός τρόπος ύπαρξης με ένα άλλο πρόσωπο σημαίνει το να εισέρχεται κάποιος στον ιδιωτικό αντιληπτικό κόσμο του άλλου και να νιώθει απόλυτα άνετα σε αυτόν. Αφορά το να είναι κάποιος ευαίσθητος, κάθε στιγμή, στα μεταβαλλόμενα νοήματα που γίνονται αισθητά και που ρέουν σε αυτό το άλλο πρόσωπο, στο φόβο ή στην οργή ή στην τρυφερότητα ή στη σύγχυση ή σε οτιδήποτε βιώνει το άλλο πρόσωπο. Σημαίνει το να ζει προσωρινά στη ζωή του άλλου, να κινείται σε αυτήν με λεπτότητα και χωρίς να ασκεί κριτική. Σημαίνει το να αντιλαμβάνεται αυτό για το οποίο ο άλλος μετά βίας έχει επίγνωση, αλλά να μην προσπαθεί να αποκαλύψει εντελώς τα ασυνείδητα συναισθήματα, εφόσον αυτό θα ήταν πολύ απειλητικό. Περιλαμβάνει την επικοινωνία των συναισθημάτων που υπάρχουν στον κόσμο του άλλου, καθώς ο ίδιος κοιτάζει με νέα οπτική και χωρίς φόβο τα στοιχεία τα οποία φοβάται το πρόσωπο. Σημαίνει να ελέγχει συχνά με το πρόσωπο την ακρίβειά αυτών που αντιλαμβάνεται και να καθοδηγείται από τις αντιδράσεις που λαμβάνει. Αποτελεί έμπιστο σύντροφο του προσώπου στον εσωτερικό του κόσμο.

 Το να είμαστε με κάποιον με αυτόν τον τρόπο σημαίνει ότι, για τη στιγμή εκείνη, αφήνουμε στην άκρη τις δικές μας απόψεις και αξίες, προκειμένου να εισέλθουμε στον κόσμο του άλλου χωρίς προκατάληψη. Κατά μία έννοια, σημαίνει ότι αφήνουμε στην άκρη τον εαυτό μας. Αυτό μπορεί να γίνει από πρόσωπα που νιώθουν αρκετά ασφαλή με τον εαυτό τους, ώστε να ξέρουν πως δεν θα χαθούν σε αυτό που μπορεί να αποδειχτεί ότι είναι παράξενος ή παράδοξος κόσμος του άλλου και ότι μπορούν άνετα να επιστρέψουν στο δικό τους κόσμο όταν το επιθυμούν.

Όταν τα πρόσωπα διαπιστώνουν ότι τα καταλαβαίνουν με ευαισθησία και ακρίβεια, αναπτύσσουν ένα σύνολο στάσεων που προάγουν την ανάπτυξη προς τον εαυτό τους.

Το μη αξιολογικό χαρακτηριστικό και το χαρακτηριστικό αποδοχής που  διαθέτει το ενσυναισθητικό κλίμα καθιστά τα άτομα ικανά να έχουν μια επιβραβευτική στάση προς τον εαυτό τους, μία στάση φροντίδας. Το να ακούει τα πρόσωπα αυτά κάποιος που τα καταλαβαίνει, τα καθιστά ικανά να ακούν με μεγαλύτερη ακρίβεια τον εαυτό τους, με μεγαλύτερη ενσυναίσθηση προς το δικό τους σπλαχνικό βίωμα, τα δικά τους νοήματα που γίνονται αμυδρά αισθητά. Η μεγαλύτερη κατανόηση και επιβράβευση του εαυτού τους τους ανοίγει νέες πτυχές εμπειρίας, που γίνονται μέρος μιας πιο σωστά βασισμένης αυτοαντίληψης.

«Όταν κάποιος σε ακούει πραγματικά, χωρίς να σε κρίνει, χωρίς να προσπαθεί να αναλάβει την ευθύνη για λογαριασμό σου, χωρίς να προσπαθεί να σε επηρεάσει, αισθάνεσαι πάρα πολύ καλά…Όταν έχω ακούσει κι όταν έχω ακουστεί, μπορώ να δω τον κόσμο ξανά με μια νέα ματιά και να προχωρήσω. Όταν κάποιος μας ακούει, στοιχεία που φαίνονταν συμπαγή και αμετακίνητα μετακινούνται, ενώ η σύγχυση που έμοιαζε ανεπανόρθωτη μετατρέπεται σε ελεύθερη ροή με εντυπωσιακό τρόπο».

Ενσυναίσθηση είναι η διαδικασία με την οποία κατανοούμε με σεβασμό αυτό που βιώνουν οι άλλοι. Συχνά, αντί για αυτό, έχουμε την έντονη επιθυμία να δίνουμε συμβουλές ή διαβεβαιώσεις και να εξηγούμε την δική μας θέση και τα συναισθήματά μας. Η ενσυναίσθηση, ωστόσο, μας καλεί να αδειάσουμε το μυαλό μας και να ακούσουμε τους άλλους με όλη μας την ύπαρξη.  Ο Κινέζος φιλόσοφος Τσουάνγκ Τσου είπε ότι : «Αν θέλουμε απλά να ακούσουμε, το κάνουμε με τα αυτιά μας. Αν, πάλι, θέλουμε να ακούσουμε και να καταλάβουμε, τότε χρησιμοποιούμε και τον νου. Όταν όμως ακούμε με το πνεύμα μας, δεν περιοριζόμαστε στο αυτί ή στο μυαλό. Καλούμαστε να αδειάσουμε εντελώς και να ακούσουμε με όλη μας την ύπαρξη. Τότε μόνο μπορούμε να αντιληφθούμε άμεσα αυτό που συμβαίνει ενώπιον μας, το οποίο πότε δεν θα καταφέρναμε να ακούσουμε με τα αυτά μας ή να καταλάβουμε με τον νου μας».

Το να είμαστε ενσυναισθητικοί είναι ένας περίπλοκος, απαιτητικός και έντονος-αν και διακριτικός και ήπιος-τρόπος ύπαρξης.(Rogers, 2006).

Rogers, C. (2006). Ένας τρόπος να υπάρχουμε, Αθήνα: Ερευνητές.

Rosenberg, M. (2020). Μη Βίαιη Επικοινωνία-Η γλώσσα της καρδιάς, Βόλος: Κοντύλι.